Voedsel voor bijen

Ik zit aan tafel iets op m'n iPad op te zoeken en hoor met één oor een Vlaamse nieuwszender waar H. op televisie naar zit te kijken. Mijn aandacht wordt getrokken door een item over bijen: een bedrijfje in België blijkt al jaren bezig onderzoek te doen naar alternatief voedsel voor bijen, omdat er steeds minder bloemen zijn met stuifmeel. 

Ik luister even mee. Ze zijn al twintig jaar bezig een volwaardig bijenvoedsel te maken en nu is het dan eindelijk gelukt een nougat-achtige substantie te maken die het stuifmeel helemaal kan vervangen. “Met 22 miljoen euro die ze (waar?) hebben opgehaald, wil het bedrijf massale bijensterfte wereldwijd tegengaan,” klinkt het opgewekt. 

Daar blijf ik een tijdje over nadenken.  
Het is natuurlijk mooi dat mensen zich de achteruitgang van de biodiversiteit aantrekken en er iets aan willen doen. Maar een alternatief voor stuifmeel ontwikkelen?? Dat lijkt me een wonderlijke oplossing.  

We hebben de bijen (en andere insecten) hard nodig omdat ze bloemen bestuiven, zodat de natuur in stand blijft en daarmee voedselvoorziening voor alle levende wezens, inclusief mensen. Ga je de beestjes alternatief voer geven, dan hebben we wel bijen, maar schiet het niks op met die bestuiving.  

Wat is dit voor bedrijf?  
Ik ga aan het googelen en al gauw begrijp ik dat achter de nobele doelstelling om bijen te redden een ander doel zit. Het biotechbedrijf Apix Biosciences is nauw verbonden aan Maatschap Mellona. Heeft die naam iets bekends? Jawel, het is een grote honingproducent.  

Ach, dat verklaart een hoop.  
Dat de natuur uit evenwicht raakt en dat daardoor de biodiversiteit achteruitholt is een probleem als je honing verkoopt. Maar niet als je buiten die natuur om tóch gewoon bijen kunt voederen. En omdat het zo goed klinkt, kun je je ook nog eens lekker profileren als bijenredder.  

Ik ben benieuwd of de donateurs van die 22 miljoen snappen dat ze helemaal niet investeren in biodiversiteit, maar gewoon in een commerciële honingverkoper.  

Geen ijsje

Mijn jongste dochter I. geeft niet zoveel om luxe en materiele zaken. Dat komt goed uit, want ze heeft een laag inkomen. Een tijd lang was het alleen een uitkering, sinds twee jaar zo'n beetje het minimumloon. 

Veel gemeentes hebben een systeem van duwtjes in de rug voor minima. In Wijchen, waar I. woont, is dat niet anders. Een leuk duwtje was een strippenkaart voor bolletjes ijs bij een ijssalon op het marktplein, met het idee dat je dan eens iemand onbekommerd op een ijsje kunt trakteren. 

Ik ga regelmatig met I. lunchen en vaak betaal ik dat dan, maar nu nodigt ze mij uit om een ijsje te komen eten. We spreken af op zondagmiddag om twee uur op het plein. Alleen zie ik zaterdagavond op buienradar dat rond die tijd regen en windstoten verwacht worden. Ik bel om te overleggen en we schuiven de afspraak naar voren: 's morgens om elf uur. Dan kan ik droog terug naar huis fietsen. 

Precies als ik het marktplein op fiets, komt I. van de andere kant aanfietsen. Voor de ijssalon stappen we af. Oei, die ziet er erg dicht uit.  
“O, wat stom!  Ik ben vergeten te kijken of ze 's morgens al open zijn!” 
I. baalt en kijkt op haar telefoon: om twaalf uur gaat de ijssalon open. Dat is pas over een uur.  

Ze denkt even na en zegt dan: “Wil je dan een brownie?”  
Dat is een prima alternatief. Even later zitten we op het terras van Brownies en Downies in de schaduw van een grote parasol te wachten op onze bestelling. Op buienradar zien we dat het slechte weer besloten heeft een paar uur later te beginnen, dus we hadden net zo goed onze afspraak op twee uur kunnen laten staan. 

Dit is de fijnste manier om samen te zijn met I. Relaxt op een terras, gewoon een beetje kletsen over niets bijzonders. Zo lang als het duurt om koffie met een brownie te bestellen, op te drinken en eten en te betalen (zij betaalt). Dan wandelen we weer naar onze fiets en nemen we afscheid. 

“Het voordeel is,” zeg ik, “dat ik nou nog een ijsje tegoed heb.”  
Ze lacht: “Ja, maar dan wel 's middags.” 

Speciale vierdaagse-gast

Vanaf zondag logeert mijn dochter E. hier en vertroetelen we haar, want ze loopt de Vierdaagse: vier keer veertig kilometer.  
Vanaf haar tienertijd heeft ze verschillende keren het plan opgevat om eens mee te lopen. Vaak direct nadat we lopers in huis hadden, waar we op de vrijdagavond afscheid van namen met een extra feestelijke maaltijd en met bloemen en kadootjes. 

Het bleef altijd bij een vaag voornemen dat in de loop van het jaar weer zoekraakte. Maar nu is het serieus. De tiener van toen is intussen een vrouw die een uitdaging niet uit de weg gaat. En deze keer was de uitdaging om samen met een paar vriendinnen de Nijmeegse Vierdaagse te lopen.  

Het trainen naast haar drukke baan viel niet mee, maar ze is goed voorbereid. Niet alleen wat oefenkilometers betreft, maar ook op andere gebieden. Al maanden geleden ging ze op zoek naar precies de goede wandelschoenen en sokken. Ze heeft een rugzakje met waterzak om onderweg niet uit te drogen. Er is geëxperimenteerd met het afplakken van hielen en tenen. Zij en haar vriendinnen hebben een soort abonnement afgesloten om onderweg te kunnen plassen en zo nodig verzorging te krijgen.  

En dan heeft ze natuurlijk een uitstekend logeeradres. Wij zijn geoefende vierdaagse-troetelaars. Het verblijf is all-in met dagelijks een voedzame maaltijd, tussendoortjes om mee te nemen, een goed bed, desgewenst een massage in de vroege avond, en een ontbijt dat ze dan wel zelf uit de koelkast moet halen, want we gaan niet zo ver dat we om vijf uur opstaan. 

Op de app waarmee je je favoriete lopers kunt volgen, zagen we net dat ze op een kilometer na de eerste dag heeft uitgelopen. Dat ziet er goed uit. Morgen zullen we langs de weg zitten met dropjes, stukjes komkommer en aanmoedigingen.  

Ja, het lopen van de vierdaagse is geen sinecure, maar aan de zijlijn heb je er ook je handen aan vol. Waar ik even niet op gerekend had, is dat ze ons vrijdag aan de Via Gladiola in Nijmegen verwacht om haar met bloemen en omhelzingen in te halen. Ai, dat heb ik al die jaren met lopers-in-huis kunnen vermijden. Ik ben bang dat ik er niet onderuit kan.  

Nou ja, dat zien we vrijdag dan wel weer. In elk geval ben ik nu al trots op mijn speciale vierdaagse-gast.  

Pompoen of courgette?

In onze compostbak wordt het niet zó warm dat zaden hun kiemkracht verliezen. Ik ben daarom een beetje voorzichtig met allerlei uitgebloeide planten die ik niet door de hele tuin wil zien opkomen. Die gaan in de groenbak aan de straat. Maar groente en fruitafval gaat gewoon bij de compost, zaden of niet. Tomaten, pompoenen of paprika's mogen van mij overal als kiemplantjes tevoorschijn komen. 

 
Dat gebeurt dan ook regelmatig. Vooral tomaten zijn enthousiaste spontaan-opkomers en bijna elk jaar kom ik wel een paar van die miniplantjes tegen die ik dan voorzichtig op een geschiktere plek zet en koester tot er tomaten aan komen. Pompoenzaden komen ook vaak uit. Zowel in de compostbak, waar ze door gebrek aan licht weer doodgaan, als erbuiten, waar ze meestal onmiddellijk door slakken worden opgegeten. 

Dit voorjaar kwamen er in mijn moestuinbak drie kiemplantjes op die ik herkende als pompoen-achtig. Omdat het een droge lente was, kwamen er geen gulzige slakken op af en al gauw waren het mooie, stevige plantjes. In de app PlantNet voerde ik een foto in en de app zei met grote stelligheid dat het flespompoenen waren. Ha, leuk. Lekker. 

Ongeveer een maand later kwamen er een paar grote, gele bloemen en sommige daarvan (de vrouwelijke bloemen) hadden een bolletje dat na de bloei een vrucht begon te vormen. De vruchtjes waren volmaakt rond en ik ging nog eens met PlantNet aan de slag om zeker te weten of het om een flespompoen ging. Deze keer was de app ervan overtuigd dat ik courgetteplanten heb. 

De vruchten werden groter en groter, maar bleven rond. Terwijl ik zeker weet dat er geen zaden van ronde courgettes in de compostbak kunnen zitten. De app noemde het om en om flespompoenen, reuzepompoenen en courgettes. Ik weet dat je courgettes beter niet al te groot kunt laten worden, maar als het pompoenen zijn, moeten ze toch echt nog een tijd groeien. Wat is wijsheid?   

Van google leer ik dat zelf gewonnen zaden planten kunnen geven die door kruisbestuiving andere soorten vruchten opleveren, soms zelfs giftige pompoenen! Die kun je wel herkennen aan een bittere smaak. Ik besluit om één van de drie mooie, ronde pompoen/courgetten te oogsten om van binnen te bekijken, te proeven en zekerheid te krijgen. 

 

Ik snij de bol doormidden. Het zou een courgette kunnen zijn... of zijn die kleine pitjes nog niet gerijpte pompoenzaden? Ruikt het als een pompoen? Of is dit toch meer courgette-achtig. De geur is niet erg sterk. Voorzichtig proef ik een klein stukje. Niet bitter. Vrij zacht. Volgens mij is het een courgette. H. denkt dat het een pompoen is.

De ultieme proef: ik snij een plak af, strooi er wat cajunkruiden op en bak hem in een beetje roomboter. En het is... courgette. Drie geoogst, twee bijna oogstrijp en er komen er nog meer. Dus de komende tijd eten we gebakken courgette, gevulde courgette, gegrilde courgette, courgetti. En dat allemaal gewoon uit zaden in de compostbak.