Het Cruquius museum

Onze jaarlijkse Broers-en-schoonzussendag is dit jaar in Haarlem en de ontvangende broer-en-schoonzus nemen het hele gezelschap ( 10 personen) mee naar Cruquius . Daar is namelijk het Cruquius museum met het Cruquius gemaal en dat, vonden zij, is de moeite waard om te bekijken.

In drie auto's rijden we achter elkaar aan naar het wonderlijke gebouw, dat een kruising lijkt van een fabriek en een kasteel, met één dikke toren met kantelen. Rondom de toren steken uit de open boogramen acht enorme, ijzeren gevaarten die veel weg hebben van hijskranen. 

"Gemaal De Cruquius uit 1849 is een van de drie gemalen waarmee de Haarlemmermeer tussen 1849 en 1852 is drooggepompt. Bovendien is het de grootste stoommachine ter wereld. Het gemaal is daarna nooit gemoderniseerd en in 1933 buiten werking gesteld."  Dit meldt Wikipedia over de plek waar we zijn. Nieuwsgierig gaan we naar binnen. Ik in de rolstoel, omdat een museum rond lopen nog te veel van het goede is voor mijn herstellende heup. 

We beginnen in een kleine filmzaal, waar met een animatiefilm de geschiedenis van de Nederlandse waterwerken wordt uitgelegd. Leuk en duidelijk in beeld gebracht, maar de polygoon-stem van de voice-over is wel erg gedateerd. Mijn zwager neemt de taak op zich om mij te duwen. Dat heeft als bijkomend voordeel dat hij voorkennis heeft en me veel kan uitleggen over alle maquettes, machines en molens die we zien. We gaan de drie verdiepingen van het museum over.   Bij de trappetjes zijn spannende rolstoelliften, waar ik enthousiast door hulpvaardige handen in- en uit gemanoeuvreerd word. 

Ik hou van maquettes en kan m'n hart ophalen bij de modellen van verschillende soorten stoomgemalen, molens en een steeds onderlopend en weer drooggelegd Nederlandje. Hier kun je precies zien hoe ver we hier onder de zeespiegel zitten en wanneer verschillende gebieden werden ingepolderd. 

Het topstuk van het museum is het originele stoomgemaal. Een gids vertelt dat de enorme machine geïmporteerd is uit Engeland. Vanuit de kolom in het midden van de ruimte zien we acht ijzeren armen uit de ramen naar buiten steken. Aan elke arm een zuiger die vijf keer per minuut 8000 liter water omhoog kan pompen.  Toen de stoommachine in 1933 werd stilgezet, wilde men in eerste instantie het hele gevaarte slopen, maar gelukkig wisten liefhebbers van de oude machine dat te voorkomen. Op stoom werkt ie niet meer, maar met een hydraulisch systeem worden de acht armen voor het museumpubliek in beweging gezet. We zien de zuigers onder water verdwijnen en even later weer boven komen. Het water wordt niet meer echt afgevoerd maar je ziet duidelijk de kracht waarmee het omhoog gezogen wordt. Prachtig om naar te kijken. Zo hebben ze de Haarlemmermeer leeg gepompt. 

Als we alles gezien hebben gaan we terug naar Haarlem waar we aan de lange tafel tot middernacht ons samenzijn vieren. Met heerlijke zelfgemaakte tapas, lekkere wijntjes, sterke verhalen en een hoop plezier. Om twaalf uur nemen we afscheid en we verspreiden ons weer door Nederland. Tot volgend jaar.