maandag 3 maart 2025

Onzichtbaar personeel

Kasteel De Haar
Niet ver van de stad Utrecht ligt kasteel De Haar. Op zoek naar een leuke stop onderweg van Schagen naar Nijmegen, kwam ik dit kasteel online tegen. Op de website staat een mooie foto waarop de torens sprookjesachtig uit de mist oprijzen. En wat me vooral aanspreekt is de rondleiding ‘In dienst van de adel’, waarbij je te zien krijgt waar en hoe het bedienend personeel werkte.

Het is een prachtig gebouw, maar een echt oud kasteel is het niet. Ja, op deze plek stond al in de 14e eeuw ‘Huis De Haar’, maar dit enorme slot is pas rond 1900 gebouwd op de resten van eerdere, verwoeste versies. Een eerbetoon van baron Etienne van Zuylen van Nijevelt aan zijn roemrijke familie (betaald door zijn rijke vrouw).

Voordat de rondleiding begint bekijken we de zalen en kamers. Alles is tot in perfectie ontworpen en ingericht door architect Pierre Cuypers. Van de muren en torens tot het behang, de meubels en zelfs het bestek. Een ongelooflijk luxe en decadent oord, dat alleen in de maand september bewoond werd door de baron en barones en de gasten die uitgenodigd waren om hier feest te komen vieren.

Het bedienend personeel had z’n eigen verdieping. ‘Ze werden heel goed behandeld,’ verzekert de gids ons meerdere keren. Geen strozakken maar echte bedden. En zelfs hier op de derde etage was warm en koud stromend water en elektriciteit. Al in 1900! En er was een relaxruimte waar ze gezellig een spelletje konden doen. Als daar ooit tijd voor was.

Want hoe goed ze ook behandeld werden, het was hard werken voor het personeel. In elke kamer in het kasteel is een belletje. De gids laat een jongetje op die bel drukken in kamer elf. Later komen we in een ruimte waar een bord met cijfers en lampjes staat. Het lampje bij nummer elf brandt: ‘personeel gewenst’.
Langs de hele buitenkant van de verdieping met gastenkamers is een gangetje waardoor de bedienden onzichtbaar voor de gasten van de ene naar de andere plek konden gaan. Want het was niet de bedoeling dat gasten en personeel elkaar tegen het lijf liepen.

We lopen achter de gids aan door smalle gangen en langs trapjes. Leuk om te zien hoe dat allemaal ging, nog helemaal niet zo lang geleden. Maar ook met een dubbel gevoel over dit prachtige kasteel. Puur en alleen gebouwd voor de feesten in september waarvoor de baron en barones beroemde personen uit de hele wereld uitnodigen om daarmee te pochen.

De feesten zijn afgelopen, het kasteel staat er nog. Nu te bezoeken voor iedereen om even rond te lopen in een sprookje: er was eens…


Onzichtbaar personeel

Niet ver van de stad Utrecht ligt kasteel De Haar. Op zoek naar een leuke stop onderweg van Schagen naar Nijmegen, kwam ik dit kasteel onlin...