Misa Criolla

 De Sint Bartholomaeuskerk in Beek is nog geen half uur rijden. Om kwart over 8 begint daar een uitvoering van de Misa Criolla en we zijn ruim op tijd. De voorste banken zijn gereserveerd voor abonnementhouders, maar direct daarachter vinden we een goede plek. Als de kerk voller en voller stroomt, zijn we blij dat we zo vroeg waren. Laatkomers moeten zoeken naar een plekje. Mensen op de lange houten banken schikken gewillig in, zodat er nog iemand bij kan op het puntje.

Op het podium voor in de kerk worden wat instrumenten gestemd. In de kroonluchters branden echte kaarsen, ook zijn er kaarsen op de adventskrans. Twee van de vier zijn aangestoken; volgende week zullen dat er drie zijn en met kerst branden ze alle vier.

Voor onze kerkbank staat een knielbank. Precies op de plek waar je normaal je voeten neer zou zetten, zodat we moeten kiezen: voeten ongemakkelijk dichtbij, iets te ver weg of bovenop het rode pluche van de knielbank. De houten kerkbank is recht en hard.

Maar als de muziek begint, vergeet ik alle ongemakken.

Drie mannen met panfluiten spelen het eerste nummer. Het is nog niet de Misa Criolla; die zal pas op het laatst komen. Eerst krijgen we een ‘rondleiding’ door de Argentijnse volksmuziekgeschiedenis.

De Misa Criolla is de eerste ‘volksmis’, vijftig jaar geleden gecomponeerd door Ariel Ramírez. Voor het eerst in de geschiedenis werd een mis niet in het Latijn, maar in de volkstaal gezongen: Spaans. Het is een mix van oude melodieën en folkloretradities.

Met die tradities maken we het volgende uur kennis. We horen plechtige, oude koorzang, maar ook uitbundige accordeonmuziek. Er zijn zware trommels, kleine gitaartjes, een orgel, piano, een Indiaanse fluit, een fagot en een cello. Het koor is niet groot, maar ze zingen fantastisch. De Latijns Amerikaanse ritmes zijn meeslepend en ik zie om me heen dat sommige mensen moeite hebben om stil te blijven zitten.

Thuis hebben we op een CD de Misa Criolla, gezongen door José Carreras. Ik hou van de stukken beurtzang van koor en solist, van de manier waarop dat koor afwisselend uitbundig en melancholiek klinkt. Ik was bang dat het kleine koor dat hier staat tegen zou vallen. Maar dat is niet zo. Ze klinken vol en zuiver, waarbij de akoestiek van de kerk natuurlijk meewerkt. Er zijn twee nummers waarin veel van de koorleden een klein stukje solo zingen. Een expressief heen en weer kaatsen van zinnetjes die steeds hetzelfde eindigen. Ik vind het leuk om ze zo heel even uitgelicht te horen en om te zien met hoeveel plezier ze zingen.

Dan komt dirigent Adrián Rodriquez Van der Spoel naar voren om te vertellen dat al deze volksmuziek die we gehoord hebben, terug te vinden is in het laatste deel van het concert: de Misa Criolla *. Zijn gezelschap, Musica Temprana, gooit hart en ziel in de mis. Na de laatste noten blijft het een paar seconden stil in de kerk, waarna een uitbundig applaus losbarst. We staan allemaal op: achter, voor of bovenop de knielbankjes. Er wordt in de statige kerk gefloten en geroepen tot er een toegift komt. En daarna nog een keer. Dan verlaten muzikanten en koor onverbiddelijk het podium. En wij gaan naar buiten. Met nog uren lang een hoofd vol muziek.

        Home.planet.nl over de Misa Criolla:  Dramatische ritmes uit het noordelijke Andesgebergte vormen de basis van het Kyrie. Het populaire Gloria daarna bestaat grotendeels uit een vrolijke 'carnavalito', in het midden opeens afgewisseld door een langzaam ritme dat door de Inca's voor begrafenissen gebruikt wordt. Het Credo is een onweerstaanbare 'chacarera', de belangrijkste feestdans in Argentinië. In het Sanctus is een subtielere variant op de carnavalito te horen. De mis eindigt met een melancholiek ritme van de Argentijnse pampa's.