We fietsen vandaag van Harlingen naar Franeker, naar het
planetarium van Eise Eisinga. Bij een eerder bezoek aan Franeker kwamen we er
langs. We hadden toen geen tijd of het was gesloten; in elk geval besloten we
toen dat we er nog eens wilden gaan kijken. Misschien zijn we er met een half
uurtje wel uitgekeken, want het is maar een klein huisje. Dan kunnen we vanmiddag
nog naar het Jopie Huisman museum in Workum.
Westenwind. Jammer, ik heb altijd liever op de heenweg
tegenwind. Vooral als de voorspelling is, dat die wind in de loop van de dag aantrekt.
Maar goed, vanaf Harlingen kun je moeilijk naar het westen fietsen, dus de 11
kilometer heen zijn een fluitje van een cent. We gaan meteen naar het huisje van Eise Eisinga en zien
dat de ingang twee huizen verderop is. Aha, het is toch groter dan we dachten. De
vriendelijke dame die de kaartjes verkoopt, vertelt ons dat er over een half
uurtje een uitleg zal zijn van het planetarium.
“Het wordt omgeroepen.”
Het museum blijkt in drie huizen naast elkaar gevestigd
te zijn en het is een doolhof van gangetjes, trappen en kamers vol leuke,
interessante informatie. Over het heelal, sterren, planeten en sterrenstelsels.
Wat er in de achttiende eeuw over bekend was en wat daarna nog ontdekt werd.
In vitrines staan oude instrumenten waarmee zeelui met behulp
van de sterren de weg vonden. Een stellage met een zon, aarde en maan laat zien
hoe ze ten opzichte van elkaar draaien en hoe zons- en maansverduisteringen
werken. Overal kun je op knopjes drukken voor een heldere uitleg of om een quiz
te doen.
“Welke volgorde van planeten vanaf de zon is de juiste?”
“Welke planeet is de grootste?”
“Wat is een meteoriet?”
“Over een paar minuten begint de Nederlandse uitleg van
het planetarium,” horen we ineens door een intercom. We lopen achter iedereen
aan naar de huiskamer van Eise Eisinga. Hier heeft hij tussen 1774 en 1781 een
schaalmodel gebouwd van ons zonnestelsel. Het hemelsblauwe plafond van het
kamertje bestaat uit houten cirkels die ten opzichte van elkaar kunnen draaien.
Met grote precisie loopt hier vanaf 1781 een radarwerk dat tot op de dag van
vandaag niet alleen dag en tijd bijhoudt, maar ook het seizoen, het
sterrenbeeld wat bij de datum hoort, de tijd van zonsop- en ondergang, de draaiing
van de aarde om de zon, van de maan om de aarde. Het is indrukwekkend.
Het halve uurtje dat we hadden ingeschat, loopt uit tot
minstens twee en een half uur, want na de uitleg viel er nog veel meer te
bekijken. Maar dan hebben we echt wel zin in koffie en iets te eten. Het is
begonnen te regenen, maar de buienradar vertelt ons dat het straks een half uur
à drie kwartier droog zal zijn. Zodra die tijd ingaat is het inderdaad droog en
we stappen op de fiets.
Zo soepel als de heenweg ging, zo zwaar is de terugweg.
Vooral op de kilometers kale weg komen we moeizaam vooruit. Een kilometer
voordat we weer in Harlingen zijn, begint het te regenen en dreigen de vlagen
ons van een brug af te waaien. Als we bezweet bij onze B&B aankomen, is het
laat in de middag. Jopie Huisman laten we zitten. We hebben genoeg gezien
vandaag. Veel meer dan we hadden verwacht. Het planetarium van Eise Eisinga,
echt een aanrader.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten