De cijfers zonder cijfers

Het bedrijf waar ik werk, maakt informatie toegankelijk voor mensen met een leeshandicap. Oorspronkelijk waren dat blinden en slechtzienden, tegenwoordig ook steeds meer dyslectici. Eén van de dingen die we tegenkomen, is het oprukken van de beeldcultuur. Aan tijdschriften valt bijvoorbeeld steeds minder voor te lezen, omdat er steeds meer foto’s en plaatjes in staan. Ook in leerboeken staan veel plaatjes om dingen duidelijk te maken. Een uitdaging om die zó om te zetten dat ook visueel gehandicapte leerlingen er mee uit de voeten kunnen.

Het is voor de hand liggend dat er bij ons mensen werkzaam zijn met een visuele handicap. Toch is ook in ons bedrijf niet aan de beeldcultuur te ontkomen. Als er een presentatie gehouden wordt, gebeurt dat steevast met behulp van PowerPoint. Niet erg; de sprekers leggen meestal netjes uit wat er op het scherm te zien is.

Eens in de zoveel tijd is er een plenaire bijeenkomst waar belangrijke zaken verteld worden over het reilen en zeilen van het bedrijf. Zo krijgen we vandaag uitleg over enkele lopende projecten en ook zal het hoofd van de financiële afdeling een overzicht geven van hoe we er op dat gebied voorstaan. Ik heb nooit veel economie gehad op school, maar meneer V. heeft me in het verleden duidelijk uit kunnen leggen hoe het zit met het beschikbare werkkapitaal en de solvabiliteit. Ik verwacht een helder verhaal.

Tot mijn verbazing begint hij vandaag zijn praatje met de opmerking dat hij de cijfers deze keer zonder cijfers uit moet leggen. Vervolgens toont hij ons in een PowerPoint een plaatje van een blauwe zee met daarboven de lucht; een soort grafieklijn in de afbeelding geeft aan dat het beschikbare werkkapitaal iets onder het zeeoppervlak blijft. Er volgen meer plaatjes en een cijferloze uitleg van wat er goed gaat en wat minder goed. Ik probeer te luisteren, maar word sterk afgeleid door het grote vraagteken in mijn hoofd. Waarom moet dit zonder cijfers???

Dat is dan ook de vraag die ik stel zodra daar gelegenheid voor is. Het antwoord komt er op neer dat ‘dat ons wel eens leuk leek’. In de wandelgang vertel ik meneer V. dat ik het ‘cijfers zonder cijfers’ verhaal heb ervaren als lichtelijk beledigend. Een soort ‘financiële info voor dummies’. Hij kijkt me een beetje verbaasd aan.

Ik ben niet de enige die een vraag over de presentatievorm heeft. Een collega wil weten waarom er bij een verhaal over toepassingen van de moderne techniek een aantal mammoeten vertoond werd. Die waren het symbool voor de stelling dat je met je tijd mee moet gaan om niet uit te sterven. Ik stel me voor dat de collega net zo afgeleid was door de mammoeten als ik door het omzeilen van de cijfers. Daar zullen de visueel gehandicapten onder ons geen last van hebben, dat de vorm ze afleid van het verhaal.

Misschien kunnen we de volgende keer eens proberen hoe het werkt als iedereen een blinddoek om krijgt. Geen plaatjes, geen afleiding, gewoon vertellen hoe het zit. En dan met cijfers als het over aantallen gaat. Wie weet is dat wel heel verhelderend.