zondag 13 juli 2014

Netsuke in het British Museum

Als je zoon Japans studeert, krijg je vanzelf meer interesse in de Japanse cultuur. Toen we naar het British Museum in Londen gingen, was de eerste afdeling die we bezochten dan ook de Aziatische.
Het Museum heeft een grote collectie Japanse objecten en we dwaalden er een tijd rond om alles te bekijken. Van fraaie prenten tot samoerai zwaarden, spullen voor een traditionele theeceremonie, huwelijkskimono’s, lakwerk en allerlei gebruiksvoorwerpen.
Ik bleef lang hangen voor de vitrines met netsuke; kleine van beeldjes hout en ivoor, vaak prachtig uitgesneden en bewerkt.

De miniatuurbeeldjes bleken een soort mannenmode-artikel te zijn geweest. In de 17e en 18e eeuw waren er strikte kleding voorschriften voor de heersende samoerai klasse. De kleding was eenvoudig, zonder opsmuk. Het was wel toegestaan om decoraties te dragen, maar dan onder de voorwaarde dat deze discreet gedragen werden of verstopt waren in de plooien van hun gewaden.
Zowel mannen als vrouwen droegen in die tijd kimono’s. Een kimono heeft geen zakken, dus als je kleine voorwerpen bij je wilde hebben, moest je er iets anders mee. Vrouwen konden spulletjes in hun mouwen meenemen. Mannen deden het anders. Die hadden tabakszakjes, beurzen met munten of kleine containertjes voor van alles aan een koordje aan hun riem hangen. Aan de andere kant van het koordje hing dan een netsuke als tegenwicht, zodat het koord niet tussen de riem uit kon glijden.

De netsuke was dus heel functioneel. Het zou gewoon een glad stuk hout kunnen zijn, maar in de loop van de 18e eeuw werden er steeds mooiere kunstwerkjes van gemaakt. Van hout, ivoor of porselein, in de vorm van mensen, dieren of dagelijkse objecten. Om mee te pronken; stiekem tussen de plooien, maar daar werd ie vast ook wel tussenuit gehaald, want zulke mooie beeldjes wil je toch wel laten zien.


Toen de Japanners hun kimono’s ruilden voor westerse kleding, waren de netsuke niet meer nodig als gebruiksvoorwerpen. Maar in het buitenland vonden mensen ze prachtig en er ontstond een levendige handel in. In de 20e eeuw waren ze zo populair, dat er vervalsingen in omloop kwamen, die verkocht werden als authentieke, gebruikte netsuke. Nog steeds zijn de kleine beeldjes over de hele wereld in omloop als verzamelobjecten. Een blik op Marktplaats leert, dat ze ook hier te koop zijn. Maar of de aangeboden miniatuurbeeldjes allemaal écht zijn, valt dus te betwijfelen. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Een nieuwe traditie

Vrijdagmorgen heb ik afgesproken met K. Ze komt op de koffie met. En ‘met’ is geen koek of taart, maar leesvoer. Allebei houden we van tekst...