Opvoeden

Herkenbare scene: in de supermarkt ziet een klein kind de schappen met snoep en krijgt daar veel zin in. Er wordt gezeurd om snoepjes en pappa of mamma begint met een vastbesloten “nee”, maar vijf minuten later zie je het lekkers toch in die kar liggen. Vooral in de rij voor de kassa moeten ouders stevig in hun schoenen staan, als ze minutenlang met hun kroost naast die marsen, twixen en kinder-eieren staan. Het is een plek waar je veel staaltjes van meer of minder geslaagde opvoeding kunt bekijken.

Opvoeden is een hot item.
Sinds dominee Goldschmeding zijn pleidooi voor de pedagogische tik hield, die al snel uitgroeide tot een oudtestamentische kastijding, is de discussie weer in volle gang. Je kunt geen krant openslaan of er is een expert aan het woord.
“Kinderen onder de vier jaar begrijpen nog niets van straf”, beweerde een mevrouw die er verstand van zou hebben in een artikel in het AD. Collega A., alleenstaande moeder van twee kleintjes, grinnikte toen ik het citaat voorlas. Ze vertelde hoe haar tweejarige zoon diezelfde week het tegendeel had bewezen. Iedere dag is het een probleem hem zijn bordje leeg te laten eten, terwijl koekjes en snoepjes er natuurlijk grif in gaan. Ten einde raad had A. hem gezegd als hij aan tafel niet wilde eten, dat hij dan morgen ook geen koek kreeg. Tot haar eigen verbazing wist hij de volgende morgen heel goed dat hij geen koek kreeg en waarom, en at hij ’s avonds keurig zijn bordje leeg.

Het ADartikel ging verder met een praktijkvoorbeeld van een driftig kind, dat volgens de opvoedingsdeskundige vriendelijk toegesproken moest worden. Het voorbeeld dat ze gaf van hoe je dat zou kunnen doen, deed me sterk denken aan “Het feuilleton”, een satirisch boek uit de jaren zeventig, toen “anti-autoritair opvoeden” in de mode was. Daarin spreekt een moeder haar kleuter toe als hij bij anderen thuis in de gordijnen hangt: “ John-John, als vorm van bezig zijn lijkt me dit echt minder geschikt. Je optreden zou wel eens aanleiding tot misverstand kunnen geven, dacht je zelf ook niet?” (antwoord van John-John: “Lig niet te zeiken”)

Goed, dominee Goldschmeding is een griezel, met z’n verhaal over huilende kinderen die je moet blijven slaan tot hun wil gebroken is. Maar naar de andere kant kun je ook doorslaan. Wel eens geprobeerd om met een lieflijk stemgeluid over het gebrul van een boze peuter heen te komen? Soms is een grens duidelijker als je zo’n driftkikker bij kop en kont pakt en even op een rustig plekje zet. Kun je zelf ook even afkoelen.
En als er geen rustig plekje in de buurt is? Tja, opvoeden is improviseren. Op sommige dagen bak je er niks van, en soms gaat het zomaar gesmeerd. En die mislukte dagen komen in de beste families voor hoor. Wie denkt dat het bij anderen altijd lekker loopt, moet maar eens een uurtje gaan rondhangen bij de kassa’s van de supermarkt.